Celem niniejszego materiału jest przedstawienie prostych, a jednocześnie rzetelnych wyjaśnień na temat zasad klasyfikacji amerykańskiej tarcicy liściastej. Normy klasyfikacji tarcicy zostały opracowane ponad 100 lat temu przez powołane wówczas do życia Krajowe Stowarzyszenie Producentów Tarcicy Liściastej (NHLA). Dzisiaj do NHLA należy ponad 1 000 organizacji członkowskich na całym świecie, a jego zasady są nadal standardem obowiązującym w amerykańskiej branży drewna liściastego i stanowią podstawą zawierania międzynarodowych transakcji handlowych. Jak każdy materiał naturalny, drewno ma zróżnicowaną charakterystykę oraz wady wymagające zrozumienia i uwzględnienia dla potrzeb poszczególnych zastosowań. Klasyfikacja tarcicy na sortymenty na etapie przetwarzania w znacznym stopniu ułatwia ocenę wartości i możliwości wykorzystania każdej deski.
Normy jakościowe klasyfikacji drewna zapewniają nabywcy i sprzedającemu możliwość korzystania z określeń znanych obydwu stronom, co jest bardzo pomocne przy opracowywaniu specyfikacji tarcicy liściastej podczas składania zamówień. Normy NHLA powstały z myślą o rynku amerykańskim – natomiast pewien poziom wiedzy jest niezbędny wszystkim odbiorcom spoza Stanów Zjednoczonych oczekującym określonej jakości dostaw. Klasa tarcicy dostarczanej przez producenta decyduje o koszcie i wydajności materiału. Drewno przypisuje się do określonej klasy ze względu na procentowy udział drewna czystego w desce – liczne, częstokroć piękne i naturalne cechy drewna liściastego są pomijane przy naliczaniu ostatecznej objętości wymaganego materiału. Fakt ten podkreślono na zdjęciach przedstawiających podstawowe klasy drewna ujęte treścią niniejszego opracowania dla 10 wiodących gatunków amerykańskiego drewna liściastego.
Tarcicę gatunków liściastych klasyfikuje się zazwyczaj na podstawie wielkości i liczby elementów możliwych do uzyskania z deski po jej pocięciu, a następnie wykorzystywanych w produkcji wyrobów z drewna liściastego. Zasady NHLA opracowano z myślą o branży meblarskiej i uzyskaniu wymiernego udziału czystych i wolnych od wad elementów drewnianych w każdym z sortymentów. Klasy wyższe (FAS, FAS-One-Face (FAS/1F) i Selects) zapewniają użytkownikowi możliwość korzystania z elementów długich i wolnych od wad. Klasy niższe (Common) są przeznaczone do cięcia na krótsze elementy czyste. Klasy wyższe wykorzystuje się do produkcji długich i czystych elementów stolarskich – ościeżnic i obrzeży, wnętrzarskich detali architektonicznych i mebli wymagających znacznych ilości komponentów długich i szerokich.
Niższe klasy drewna (głównie Number 1 Common (No. 1C) i Number 2A Common (No. 2AC)) znajdują zastosowanie w produkcji szafek kuchennych, większości elementów meblarskich oraz desek i fryz podłogowych. Warto podkreślić, że jakość elementów klas Common po przycięciu będzie odpowiadała jakości drewna klas wyższych; jedyną różnicą będzie wielkość (szerokość i/lub długość) elementów. Nazwa sortymentu określa procentowy udział czystego drewna w desce, nie zaś jej wygląd ogólny. Zasoby amerykańskich lasów liściastych strefy umiarkowanej nie mają sobie równych na świecie; jednocześnie Stany Zjednoczone mogą poszczycić się bogatą historią zrównoważonej gospodarki. Korzystanie – wszędzie tam, gdzie jest to możliwe – z klas Common jest bardzo dobrym rozwiązaniem pod kątem możliwie wysokiej wartości w zakresie ceny, jak i objętości dostępnego materiału. Takie podejście zapewnia również ochronę zrównoważonych zasobów leśnych z myślą o przyszłych pokoleniach.
Niniejszy przewodnik wyjaśnia w prosty sposób system klasyfikacji jakościowej drewna według NHLA, uznawany za krajowy standard w branży amerykańskiej tarcicy z drewna liściastego i stanowiący podstawę zawierania międzynarodowych transakcji handlowych.
Opracowane przez NHLA normy klasyfikacji jakościowej tarcicy obowiązujące w j branży amerykańskiej tarcicy liściastej podlegają zasadom pomiaru w systemie imperialnym (pomiar wyraża się w calach i w stopach) – natomiast większość rynków eksportowych posługuje się systemem miar metrycznych. Ponadto same zasady klasyfikacji opracowano dla materiału zróżnicowanego pod względem długości i szerokości elementów. Wybór tarcicy dla potrzeb określonej specyfikacji należy każdorazowo omówić przed złożeniem zamówienia.
Poniższy opis stanowi zarys standardowych norm klasyfikacji NHLA: klas wyższych Clear Face Cutting Grades (FAS, FAS One Face, Selects, Number 1 Common i Number 2A Common) oraz klas niższych Sound Cutting Grades (Number 2B Common). NHLA stwierdza, że taka klasyfikacja „pomyślnie przeszła testy czasu oraz sprostała wymaganiom rynku i stanowi wzorzec dla innych norm klasyfikacji”.
Poniżej wymieniono cechy charakterystyczne dla gatunków amerykańskiego drewna liściastego. Niektóre cechy są typowe dla wybranych gatunków – inne można znaleźć u wszystkich. Wymienione właściwości mogą występować naturalnie lub wynikać z procesu suszenia. Zgodnie z treścią niniejszego materiału, klasę tarcicy ustala się w zależności od procentowego udziału drewna wolnego od wad w desce.
Normy klasyfikacji NHLA dopuszczają występowanie niżej wymienionych cech w elementach wszystkich sortymentów – cech tych nie zalicza się zatem do wad.
Wybierz jeden z dziewięciu gatunków amerykańskiego drewna liściastego, aby zapoznać się z wizualnymi przykładami każdej klasy drewna. Ten podstawowy zbiór gatunków amerykańskiego drewna liściastego stanowi idealne wprowadzenie do zasad klasyfikacji amerykańskiej tarcicy liściastej zgodnych z wytycznymi NHLA. Stanowią one wzorzec dla amerykańskiego przemysłu obróbki drewna liściastego oraz dla międzynarodowego handlu tym surowcem.
Treścią klasyfikacji NHLA uwzględniono większość występujących z Stanach Zjednoczonych gatunków liściastych o zastosowaniach komercyjnych. Poniżej przedstawiono krótkie podsumowanie poszczególnych gatunków i barw dostępnych u amerykańskich dostawców.